RCA 813

Bir çağ düşünün yeni geliştirilen lambalar dergi reklamlarında boy göstersin. RCA'nın 1938 yılında geliştirdiği 813 lamba yüksek çıkış gücü veren tungsten filamanlı farklı bir lambaymış ve ilk dönemden itibaren radyo amatörlerinin dikkatini çekmiş. Tabii ki savaştan daha sonra da hifi camiasının....

Vakum Tüp Fetişizmi: Kendi Lambasını Yapan Bir Diğer Amca

Bundan seneler önce burada Claude Paillard isimli Fransız bir amcanın kendi radyo lambalarını üretmesi ile alakalı bir video yayınlamıştım. Burada yine bir amca kendi lambasını üretiyor. Belki Claude amcanın videosu kadar iyi çekilmemiş ama el sanatını görebiliyorsunuz. Boş bir zamanınızda izleyin derim. Vakum Tüp Fetişizmi ayrı bir şey!

Nasıl Yapılır: McIntosh Fabrikası

McIntosh Laboratory, 1949 yılında Frank McIntosh tarafından kuruldu. Frank McIntosh, çeşitli radyo ve televizyonlar için tasarım danışmanı olarak çalışırken, müşterileri için kuvvetli ve az distorsiyon üreten amplilere ihtiyaç duydu. Bunun üzerine Gordon Gow ile birlikte çalışmaya başladı ve ilk tasarımlara başladılar. 1960′lara gelindiğinde firma çok sayıda patent almış ve hifi ürün geliştirme konusunda Amerika’nın lider firmalarından bir tanesi olmuştu. 1970′lerin sonlarında Frank McIntosh emekli oldu ve en eski çalışanı Gordon Gow firmanın patronu oldu. McIntosh 1970′lerde MC 2300 ve MC 2500 güç amplileri ile bir efsane haline gelmişti. Bu serilerin devam ürünleri 1990′lara kadar ortalığı kasıp kavurmaya devam etti. 90′ların başında McIntosh Japonlar tarafından satın alındı. Bunun sebebi Japonların McIntosh ürünlerine büyük ilgi göstermesi ve özellikle erken dönem lambalı amplilerin hala pazar payı olmasıydı.

Firmanın yeni sahibi Clarion, McIntosh markalı ev sineması sistemleri ve araba müzik sistemleri konusuna girdi. Arkasından 2003 yılında Japon D&M Holding markayı satın aldı ve en son 2012 yılında İtalyan yatırım grubu Fine Sounds SpA, markanın yeni sahibi oldu. McIntosh markası zaman içerisindeki yolculuğunda bazı diğer markalar gibi vizyonunu kaybetmedi. Üretimi ve tasarımı her zaman Amerika’da yapılmaya devam etti ve ürünlerini bağımsız olarak üretmeye devam ettiler. Discovery Chanel'da yayınlanan How It's Made programında McIntosh Fabrikası konu ediliyor. İyi seyirler...

Westinghouse: Electronics At Work

Bu kez Westinghouse Electric Corporation tarafından hazırlanan bir videoyu bloğuma ekliyorum.. Gayet basit bir anlatımla tüplerin çalışma prensiplerini anlatan video firmanın tüpleri hakkında bilgilerde veriliyor. Videonun tarihi 1943 yılı. Bu arada Stereo Mecmuası'nda yaptığımız en iyi yaptığımız işler arasında bulunan Single Ended Triode’ların Tarihçesine Kişisel Bir Bakış bölümlerine de bakmayı unutmayın...

Western Electric: Bottle of Magic

AT&T arşivlerinden yakın zamanda yayınlanan bu video,haberleşmede kullanılan o dönemin üstün AT&T teknolojisini ve başarının arkasında bulunan Western Electric tüpleri konu alıyor. Gayet basit bir anlatımla tüplerin çalışma prensiplerini anlatan video Dr. Forest'in ilk tüplerinden o güne kadar gelişen teknoloji anlatılıyor. Videonun tarihi 1943 yılı. Bu arada Stereo Mecmuası'nda yaptığımız en iyi yaptığımız işler arasında bulunan Single Ended Triode’ların Tarihçesine Kişisel Bir Bakış bölümlerine de bakmayı unutmayın...

Walt Disney - Vakum Tüp Filmi

1943 yapımı Amerikan ordusu için çekilmiş bu filmde vakum tüplerin çalışma mantığı ve kullanılması hakkında çok basit şekilde anlatılan harika bir anlatım var. Bu film çok uzun senler askeri eğitim amaçlı olduğundan arşivlerde gizli kalmış. Sanırım 50 yıllık gizlilik süresi kalkınca yayınlanmış. Ben keyifle seyrettim.  Blog arşivinin bir kenarında bulunmasında fayda var... Keyifli seyirler...

Western Electric Rack Sistemi

Zamanında özellikle sinema salonlarının seslendirilmesinde kullanılan Western ELectric veya RCA tarafından üretilen rack sistemlerinin büyük fanıyım. Bu sistemlerden bir tanesini bile dinlemeyi bırakın hatta görmek bile nasip olmadı ama bu konuda bayağı yazı okudum, araştırma yaptım. Günümüzde bu sistemlerin büyük bir çoğunluğu zengin Uzakdoğulu hifi meraklılarının elinde ve arada sırada yukarıdaki gibi ağzımızın suyunu akıtacak fotoğraflar yayınlıyorlar. Böyle bir görüntü kimi heyecanlandırmaz yahu...

RGN 1064

Yukarıdaki tüp benim hiç denk gelmediğim RGN 1064 kodlu bir tüp ve Valvo üretimi. Bu tüpler "Big Mesh" denilen geniş telkari ızgara yapıları ile tanınıyormuş. Yandığı zaman çevreye müthiş bir kırmızı ışık veren tüpler tabii ki direkt ısıtmalı triyod yapısında. Meraklılar bunları çeşitli single ended amplifikatörlerde kullanıyor. Şu tüp dünyası öyle bir dünya ki, her dakika bir şeyler öğrenmek mümkün. Bakalım bir yerlerde yolumuz kesişecek mi? Fotoğraf Alman tüp delisi dostumuz “2A3 Maniac”ın sitesinden...

Western Electric 300B Üretimde

Bildiğiniz gibi 300B camiasının “kutsal kasesi” Western Electric üretimi 300B tüpler. Fanatikler, özellikle 1930′ların sonlarında üretilen nadide ötesi tüpler ile 1940′larda üretilen tüplerin peşinde olsalar da, 1960′lar hatta 80′lerde üretilen tüplere bile hala inanılmaz talep var. 2000′li yıllarda kısa bir süre için Western Electric üretim hatlarında 300B tüpler üretilmişti ve bu tüpler tam tabiri ile kapanın elinde kalmıştı. Fabrikanın yeniden üretime geçmesi taşınma durumu sebebi ile biraz ertelenmiş ve çok kısa zaman içerisinde üretimin devam edeceği söylenmişti. Ancak işler pek yolunda gitmedi ve üretim hatları uzun yıllardır bir türlü açılamadı...

Deyip duruyordum. Sonunda Western Electric 300B üretimine başlanmış daha doğrusu üretimden çıkan ürünlerin yeterli kaliteye ulaştığı söyleniyor. Eminim ki bana da denk gelir bu tüpler. Mecmua'da yazar çizeriz artık...

Vakum Tüp Fetişizmi: 4624

Yukarıda görülen muhteşem tüp bir 4624. 4624 (veya E707) directly heated triode (doğrudan ısıtılan triyod) yapılı son derece nadir bir tüp. Tahmin edebileceğiniz gibi özellikle Avrupa'da bulunan stokların büyük bir bölümü on yıllar önce uzakdoğulu deli koleksiyoncular tarafından toplanmış. Teknik verilere göre tam yükte 5W güç verebilen bu tüpler zamanında haberleşme sistemlerinde kullanılmış. Alman tüp delisi dostumuz "2A3 Maniac" tarafından yayınlanan bir DIY projeye konu olan 4624'ü bir çoğumuzun ömrümüz boyunca göremeyeceğimiz muhakkak.Arşivde bir kenarda dursun bu harika fotoğraf...

45 Tüplü Garip Bir Ampli

Benzin tankı şeklinde bir amplifikatör son dönemlerde gördüğüm en garip şeylerden birisi ama altında belirli bir mantık var anlaşılan. Amplinin tasarımının arkasındaki isimler tanıdık aslında; Thomas Schick ve Holger Barske. Ampli single ended triode dünyasında tüplerin şahı olarak nitelendirilen 45 üzerine kurulmuş. Şasinin bu şekilde seçilmesinin altında hem espri hemde teknik olarak metal kafesin elektronik gürültüyü son derece iyi absorb etmesi olduğu muhakkak. Enteresan bir proje. Eminim ki sesi de muhteşemdir.

Vakum Tüp Fetişizmi: F2a11

Bu muhteşem manzara bir Uschi veya bizim bildiğimiz ismiyle Sun Audio ampliden. Oldukça sağlam şekilde modifiye edilmiş olan amplifikatör çıkış tüpü olarak pek az denk geldiğimiz F2a11'leri kullanıyor. 1938'lerde yani büyük harbin hemen öncesinde geliştirilen bu tüp ilk önce radyolarda hemen akabinde ise Alman ordusunun haberleşme sistemlerinde kullanılmış. Yazılan çizilenlere göre en makbul olanı Siemens üretimi olanlar. Zaten tüp dönemin Siemens & Halske tasarımcıları tarafından geliştirilmiş. Bu tüplerin atası ise yine Siemens & Halske tasarımı F2a modeliymiş ki, yeni tasarım daha fazla güç üretme kapasitesine sahip. Manzara muhteşem :) Resim "2A3 Maniac" dostumuzun web sitesinden...

Criterion Tüplü Amplifikatörler

Geçmişten bugüne amplifikatör fiyatları nereden nerelere gelmiş:) Criterion benim daha önce duymadığım bir üretici. Araştırdığım kadarı ile küçük bir firma hatta kendisini laboratuvar olarak nitelendiriyor. O dönemlerde gelenek olduğu üzere ampliler 2 şekilde satılıyor. Kit halinde ve fabrikada montajlanmış şekilde. Kit şeklinde satılan amplilerin tüm parçaları size paket içerisinde geliyor ve adım adım siz birleştiriyorsunuz. Günümüzde Amerikalı Bottlehead ve Japon Sun Audio gibi firmalar bu geleneği devam ettiriyorlar. Tabii ki daha fazla para verip sizin yerine montajlanmış halini de satın alabiliyorsunuz. Günümüzdeki firmalarda da aynı seçenek taibi ki var.

C Tipi Triyod Tüp Üretimi

Youtube mahlası Glasslinger olan bir meraklı C tipi olarak tanımlanan triyod tüplerin üretimi ile alakalı bir video yayınlamış. Yukarıdaki video neredeyse 1 saat civarında sürüyor ve ne yazık ki İngilizce. Ancak bu uzun video aynı zamanda triyod tüplerin üretim süreçleri ve özellikleri ile alakalı güzel bilgiler içeriyor. C tipi tüpler ilk kez Captain H. Round tarafından British Marconi Co. için 1913 yılında tasarlanmış. Yüksek frekanslarda yüksek gain sağlayan bu tüp zaman içerisinde unutulmuş. Glasslinger video'da da anlayacağınız gibi bugün bu tüpleri üretebilen ender insanlardan bir tanesi. Keyifli seyirler...

OMA Black Knight

Bloğumda bol bol yer verdiğim Oswalds Mill Audio biliyorsunuz yeni amplifikatörünü duyurdu. İlginç horn hoparlörlerine nedense bayıldığım firma amplifikatörlerinde daha tutucu tasarımlar yapıyor. OMA’nın yeni amplifikatörünün ismi Black Knight. 807 radyo ve telsiz iletişim tüplerini triyod modda kullanan amplifikatör firmanın ürün kataloğundaki ilk push/pull amplifikatör olarak dikkat çekiyor. 10W güç üretebilen amplifikatör çift şasili şekilde tasarlanmış. Ürün bir güç amplisi olmasına rağmen üzerindeki kontroller sayesinde pre-ampli olmadan da çalışabiliyor. Ürüne yakın zamanda pikap katı gibi farklı modüller eklenecekmiş. Bu çatlak OMA ekibi bu ampliye neler ekler gerçekten çok merak ediyorum :)

Fivre 2A3

Vakum tüp dünyasını ayrıntılı şekilde takip edenler Fivre markasını duymuşlardır sanırım. Zamanında İtalya Milano'da faaliyet gösteren Fabbrica Italiana Valvole Radio Elettriche (kısaca Fivre) ürettiği çok ilginç tüpler ve tüplerin üzerine eklediği sanat eseri etiketleri ile çok aranılanlar listelerinde her zaman kendisine yer bulur. Geçenlerde 2A3 manyağı Alman dostumuz Carsten Bussler'in sitesinde bu tüplerle ilgili bir yazı okuyunca ağzımın suyu aktı. Bu arada adama niye manyak dedim diye kızmayın sitesinin bile ismi 2A3 Maniac:) Tahmin edebileceğiniz gibi tüpleri öve öve bitirememiş. Bir coşku ile eBay'e baktım tüplerin fiyatları Western ELectric 300B'lerden çok farklı değil. Alışveriş listeme ekleyip çok ucuz bir fiyattan denk getirme olasılığını beklemekten başka yapacak bir şey yok..

Amatörler İçin Western Electric Tüpler

Biliyorsunuzdur, 1940'larda günümüzdeki gibi büyük hi-fi firmaları yoktu. Hemen her meraklı kendi imkanları ile kendisine müzik dinlemek için cihazlar yapmaya çalışıyordu. Zaten günümüzün firmalarının bir kısmı bu dönemlerde ortaya çıkmıştır. Elinden bu tarz işler gelen meraklılar zaman içerisinde yerel bir üne kavuşuyordu. Bunun en önemli sebebi herkesin elinden bu işlerin gelmemesiydi. Yukarıda 1940'lara ait bir Western Electric reklamı var. Amatörler için tüpleri tanıtan bir reklam. Dikkat ederseniz 300B'nin bir nevi atası diyebileceğimiz 300A tüpler var ilanda. Yani bayağı eski. Dikkatinizi bir şey çekti mi? Fiyatlara dikkatlice bakın. Bugün bir WE 300A tübün fiyatını araştırın ve o dönemlerdeki satış fiyatı olan 9.75 Dolar ile kıyaslayın... Gördüğünüz gibi hifi dünyası nereden nereye gelmiş...

Yine GM70′ler

Bu ayın başlarında Jeffrey Jackson’ın tasarladığı eski Western Electric cıva buharlı rektifiyer tüplerini kullanarak ürettiği ve güç katında GM70 tüpler bulunan SET yapıdaki deneysel ampliden bahsetmiştim. Farklı bir açıdan yine o müthiş tasarım...

Mullard Blackburn Fabrikası Videolar

Aşağıda müthiş bir video arşivi var. Toplam 6 bölüm halinde efsane vakum tüp üreticisi Mullard'ın Blackburn fabrikasının kurulmasından bir tübün üretilmesine kadar geçen süreci anlatan çok çok ilginç 6 videoyu aşağıda seyredebilirsiniz.Videolar İngilizce ne yazık ki. Bu arada 6 video olmasını sorun etmeyin. Her video yaklaşık 3 dakika uzunluğunda. Keyifli seyirler..

Piccardın Modeli

Evet size geçen hafta bahsettiğim amplilerin tam fotoğrafını buldum. Amplilerin tasarımları Douglas Piccard tarafından yapılmıştı ve nadir 4E27 kodlu tüpleri kullanıyor diye bir not düşmüştüm. Fotoğrafın ortasındaki basit bir pre-ampli gibi düşünülebilir. Tasarım ses yolunda 12B4 triyodları kullanıyor WE üretimi olduğunu tahmin ettiğim 816 cıva buharı diyotlara sahip tüpler ise rektifiyer amaçlı kullanılmış. Gümç amplilerinin güç üretimi ise birer çift 4E27 tarafından sağlanıyor. 6H6P tüpler ise rektifiyer olarak kullanılmış.

Bunları böyle kolay şekilde yazıyorum yazmasına da tüm bu tüpleri bir arada çalıştırmak inanılmaz bir bilgi gerektiriyor. Bahsettiğim tüplerin çalışma voltajları çok yüksek olduğu için tasarım büyük önem kazanıyor.

Bu arada başlığı Lovecraft'ın Pickman's Model (Pickman'ın Modeli) öyküsüne atıf olsun diye attım. Güzel oldu:)